Straż Ochrony Kolei to umundurowana i uzbrojona formacja działająca na podstawie Ustawy o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 roku.

Do ustawowych zadań Straży Ochrony Kolei należy:
- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych oraz w pomieszczeniach przeznaczonych do obsługi podróżnych korzystających z transportu kolejowego na dworcach kolejowych,
- ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych oraz w pomieszczeniach przeznaczonych do obsługi podróżnych korzystających
z transportu kolejowego na dworcach kolejowych.

Straż Ochrony Kolei to dobrze wyposażona formacja mundurowa. SOK dysponuje sprzętem najnowszej generacji, spełniającym najwyższe standardy, w pełni odpowiadające wymogom nowoczesnej służby kolejowej.

Straż Ochrony Kolei podczas wykonywania ustawowych zadań współpracuje m. in. z: Policją, Strażą Graniczną, Krajową Administracją Skarbową, Żandarmerią Wojskową, Inspekcją Transportu Drogowego, Służbą Ochrony Państwa, Służbą Więzienną, Strażą Pożarną, Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Służbą Kontrwywiadu Wojskowego.

W ostatnich latach Straż Ochrony Kolei przeszła gruntowne przeobrażenia. SOK to formacja skuteczna, odpowiedzialna i kompetentna. Dysponuje najwyższej klasy środkami łączności i niezawodnym sprzętem transportowym. Formacja wyposażona jest w urządzenia termowizyjne i noktowizyjne pozwalające zabezpieczyć obszar kolejowy w każdych warunkach pogodowych i o każdej porze. Aby zapewnić skuteczną ochronę obszaru kolejowego, SOK korzysta z najnowocześniejszych systemów teleinformatycznych. Ostatnie lata to dla Straży Ochrony Kolei okres intensywnych działań związanych z pandemią Covid-19, a obecnie z kryzysem migracyjnym na granicy z Białorusią oraz konfliktem zbrojnym wywołanym przez Rosję na Ukrainie. Profesjonalizm, wysoka skuteczność oraz bardzo dobre wyniki w wykonaniu zadań są zauważane i doceniane na forum krajowym i międzynarodowym, czego dowodem jest członkostwo polskiej Straży Ochrony Kolei w organizacji RAILPOL. Funkcjonariusze SOK aktywnie uczestniczą w operacjach organizowanych przez europejską organizację zrzeszającą policje kolejowe Unii Europejskiej, USA i Kanady. Straż Ochrony Kolei jest jedną z najlepiej wyszkolonych formacji zajmujących się kontrolą przestrzegania przepisów porządkowych oraz ochroną ludzi i mienia.